Τρίτη 8 Σεπτεμβρίου 2020

RETË MBI QYTET

  Dimri kishte hyrë. Retë, të pa forma dhe gjithmonë në lëvizje  do ta zaptonin pothuajse të gjithë hapësirën qiellore mbi qytet. Me ajrin e freskët do të trazohej edhe një zagushi e bezdisëshme tek shfaqej papritur. Të pa pritura ishin edhe vetëtimat dredharake midis reve. Me gjithatë njerëzit ishin mësuar me këto situata të shpejta meteorologjike. Tashmë stinët sikur të ishin futur në mëri të mëdha me njera-tjetrën, ngatëronin ditët, orët, stinët sa që rrugëve të qytetit do të shihje njerëz të veshur me pallto ose gati verore. Por vetëm për një gjë nuk dyshonin se do ndryshonte, deri në fund të muajit i cili ishte edhe i parafundit i vitit, do të kishte festa lokale dhe kombëtare

 Kryetari i veteranëve të luftës NA.ÇL. kishte kohë që bënte gjumë jo të rehatshëm. Megjithëse përpiqej, nuk mundi të kuptonte nga se i vinte ai shqetësim. Ai që u mbante lart moralin atyre që kishin mar pjesë në atë luftë çlirimtare do të ishte shumë i vëmendshëm dhe i devotshëm karshi detyrës që i qe caktuar prej një kohe të gjatë. E ndjente se ishte i lindur për ta drejtuar atë shoqatë. Ishte vit jubilar. Rrethi tyre krenohej me heronjtë dhe dëshmorët e shumtë që kishin dhënë jetën në atë luftë çlirimtare. Përveç udhëzimeve të mara, nga devotshmëria që i shkonte deri në një kënaqësi të skajshme do të kishte edhe një ngarkesë të madhe emocionale ku ndoshta ishte ajo që e çonte drejt atyre ëndrave krejt të çuditshme të cilave nuk mund t’u a merte kuptimin. Mendoi të takonte shefin. Kur ndodhej para tij, duke ndjekur me vëmendje çdo lëvizje të asaj fytyre ezmere dhe eshtër madhe, do t'i priste me një buzëqeshje gati të përunjur të gjitha ato shprehje pa fund e tepër ironike deri në momentin kur ai do t'i jepte leje për të ikur. Atë detyrë që e kryente me devotshmëri nga ai e kishte fituar prandaj i thoshte vetes se duhej të rinte urtë dhe mos ta shqetësonte me mendësitë e tij prej budallai. Ose a do të mundej t’i a shtjellonte ato andralla të përgjumshme

Ja, tashmë çdo gjë ishte gati. Të nesërmen fillonin festimet. Tek po i raportonte gjithçka mbi mbarëvajtjen e aktiviteteve, si një vartës besnik, në fytyrën e shefit të tij të shoqëruar me një dritë të bukur ndjeu një buzëqeshje ngazëlluese. Dhe filloi t'i përsëriste me të njëjtin rritëm në hapjen e gojës duke e  artikuluar edhe vet gjithçka ai po i tregonte. Pra po plotësohej ëndërra e tij e vjetër. Ishte gati për miratim shkresa për ngritjen në një nga lulishtet e qytetit busti i komandantit të brigadës, mikut të tij të rënë në atë pritë me pushtuesit armiq ku edhe vet ai kishte mar pjesë. Dhe ajo hare do të vazhdonte të shfaqej në fytyrat e tyre deri në momentin kur do të kryhej parakalimi i ish luftëtarëve të mbetur gjallë. Shikimit të atij vartësi vigjilent nuk do t'i shpëtonte asgjë. Në fytyrën e eprorit të tij, si retë e shumta mbi qytet vuri re të lëviznin hije të shumta. As i shkoi ndërmend t'i ndodhej pranë. Duhej të priste për të  mësuar se çfarë kishte ndodhur. Deri sa mbaruan ato festime, ditët i u dukën tepër të gjata. Megjithëse kureshtja po e gërryente, me qetësinë e një vartësi veçse do të priste. Do të vinte momenti të mësonte të vërtetën e asaj që kishte ndodhur. Ndoshta kishte lidhje edhe me pagjumësinë e tij, me ato që i shfaqeshin për natë. Vërtetë do të miratohej dhe do të plotësohej ëndëra e shefit pasi ishte një përpjekje disa vjeçare prej tij, por me  një kusht, qyteti kishte dy heronj me vlera të tilla kombëtare. Pra flitej për dy buste. Si vartës e dinte përtejshmërinë e skajshme të shefit. Nuk e mori vesh se çfarë hapa ndërmori por ata të dy nuk u përjetësuan në bronx. U përpoq të hamendësonte diçka por duke njohur karakterin e tij nuk kishte përse të mos besonte se mund të ishte ai në atë të anullimit të asaj shkrese të shumë kërkuar. 


Δευτέρα 7 Σεπτεμβρίου 2020

TEQEJA E XHERMËHALLËS

          Është tepër interesani pellgu i Delvinës. Gjithmonë e kam pëlqyer dhe i kam shkelur ato vënde

Ishte e diel tek më thirri L. Nasto, mik dhe një shok pune jo për të pikturuar por për t'i vëzhguar ato vënde pasi ja kisha shfaqur atë dëshirë. Më pëlqeu mendimi i tij dhe shkuam.

Në hyrje të Delvinës, duke filluar që nga ura poshtë në krahun e djathtë, mbrapa kalasë, gjarpëron një luginë ku në të dyja faqet e saj ndodhen shtëpi të rrethuara nga pemët e kopështet e tyre. Në qendër të luginës, në një vend të ngritur është ndërtuar një kompleks kulti i besimit musliman. Koha duke vendosur dorën e saj në mënyrë të pamëshirshme mbi të, i ka dhënë një pamje mistike. Si zakonisht kultet e çdo besimi janë ndërtuar pranë burimeve ujore.

Vendi ku buronte uji qe i trajtuar në formën më të njohur. Dy harqe të mëdhenj guri të punuar bukur  të cilët  mbështeteshin në një këmbë të vetme guri që ndodhej në qendër të asaj hapësire. Faqja ku shkarkonin ujë dy burime, ndodhej  në thellësi 1.5m. I gjithë ky ndërtim ndodhet në gjendje të keqe. Në krahun e djathtë kur kur je përballë tij, ka ndërhyrje në formën më të shëmtuar. Brenda saj hapësire ndodhet një depozitë dhe një pompë e fuqishme uji ku të gjitha në çast, emocionin e përfituar

Mbrapa saj, duke u mënjanuar pak, ndodhet një ndërtim afërsisht 4m i lartë. Ka formë të rrumbullakët me diametër 3.5m. Në lartësi mbaron me një çati konike dhe në tërë pjerësinë e saj ka dritare të vogla të cilat ndriçojnë faqet e brendëshme të saj. Edhe kjo nuk mirëmbahet pasi ka një të çarrë në mur nga futen bagëtitë. Dyshemeja është e mbushur nga gurrët e rrëzuar dhe plehu i bagëtive,

Duke zbritur më të poshtë afro 7-8m, ndodhet një tjetër e tillë me përmasa më të vogla. Në vazhdim, ndodhesh përballë ndërtesës kryesore. Ajo është një bashkim  ndërtesash në formë U-je.

Pasi kalon portën e murrit rrethues në krahun e djathtë, kur ndodhesh përballë si orientim, janë tre dhoma që ndodhen brenda një drejtkëndëshi 3x4m. Përballë saj në një tarracim dheu, më lart, duke u ngjitur në 7-8 shkallë hyn në dhomën e babait të teqesë (mendimi im). Fundi i saj jugor, bashkohet me sallën e madhe të besimit, të lutjeve. Duke i u ngjitur disa shkallëve që janë rrëzë faqes veriore të sallës së madhe dhe faqes jugore të dhomave të shërbëtorëve (përsëri mendimi im), del një tarracë që ngrihet nga fundi i përroit  afro 4m. Ajo përshkon gjithë fasadën kryesore të godinës të sallës së madhe. Në qendër të saj ndodhet hyrja. Lartësia e saktë e mureve është 4.5m, por vende-vende ato janë të rrëzuara.

Çatija nuk ekziton por janë në këmbë tre kolona guri gati katrore me përmasa 0.30-0.35 m  të cilat në lartësi bashkohen në katër harqe guri. Pasi dola prej andej bëra disa skica

Në fund të përroit, afro 15m larg ndodhet një ndërtim tjetër në formë katrore me çati konike. Në të ndodhen shumë vrima për ndriçim të cilat i janë përshtatur pjerrësisë së saj. Nga ana veriore, ndërtesa duhet të ketë qenë më e madhe pasi në lartësinë e tij muri ka mbeturinat e një harku guri. Edhe përreth  ndodhen trakte muri  që bashkohen me themelet e ndërtesës. Mbrapa tyre, në largësi 4-5m dhe duke i u përshtatur terrenit ndodhet një trakt muri që nuk dallohet mirë. Nga pozicioni që ka me përroin  dhe me ndërtesën të jep përshtypjen e një vade uji. Trakti i murit që ekziston tani, ka 3m gjatësi dhe mbështetet në këmbë guri me harqe.

Duke i vërrejtur me kujdes përroin, traktin e murit me hark, ndërtesën dhe mbeturinat e tjera mund të kuptohet funksioni i atij kompleksi. Duhet të ishin banja me ujë të ngrohtë.

Uji kalonte nëpërmjet vadës dhe shkonte në mjedisin ku sot është i shkatërruar. Ai duhet të ketë qenë vendi i ngrohjes së tij  dhe nëpërmjet tubacioneve shkonte në të katër dhomat e ndërtesës, që sot ajo po ruan karakterin e saj orgjinal pasi është e restauruar

                                                                                               E diel 12 shkurt 1989